ხშირად დასმული კითხვები COVID-19-თან დაკავშირებით // Covid-19 haqqında tez-tez verilən suallar

1) რა არის კორონავირუსი?

კორონავირუსები   ვირუსების  დიდი  ოჯახია, რომელიც   ფიქსირდება   ადამიანასა   და  ცხოველში. ადამიანებში   ცნობილია   კორონავირუსის   რამდენიმე   ტიპი, რომელიც   სასუნთქი   გზების   ინფექციას   იწვევს, დაწყებული   გაციებიდან    უფრო    მძიმე    დაავადებებით, მაგალითად    როგორიც    არის ახლო    აღმოსავლეთის   რესპირატორული  სინდრომი (MERS) და   მწვავე   რესპირატორული    სინდრომი (SARS). ახლახან   აღმოჩენილი    კორონავირუსი    იწვევს    კორონავირუსის   დაავადებას, იგივე COVID-19-ს.

Koronavirus nədir ? 

Koronavirus viruslardan ibarət olan böyük bir ailədir, hansınakı insanlarda və heyvanlarda rast gəlinir. İnsanlarda koronavirusun bir neçə növü məlumdur, hansılarkı nəfəsalma yollarının ifeksyasına, soyuq dəymədən başlamış daha ağır xəstəliklərə, məsələn orta şərq tənəffüs sindromuna (MERS) və Kəskin tənəffüs sindromuna (SARS) səbəb ola bilir. İndi aşkar olunmuş koronavirus koronavirus xəstəliynin, yani Covid-19-un yaranmasına səbəb olur.

2) რა   არის COVID-19? 

–  COVID-19 არის   ინფექციური   დაავადება, რომელიც   გამოწვეულია   ცოტახნის   წინ    აღმოჩენილი   კორონავირუსით. ეს   ახალი   ვირუსი   და   დაავადება   უცნობი   იყო   ჩინეთის   ქალაქ    ვუხანის   ეპიდაფეთქებამდე, რომელიც   2019 წლის   დეკემბერში   დაფიქსირდა. COVID-19 ახალი  პანდემიაა, რომელიც   მსოფლიოს   მრავალ   ქვეყანაში   გავრცელდა.

COVİD-19 nədir ?

COVİD-19 nədir ? COVİD-19  keçici xəstəlikdir, hansınınkı yardıcı səbəbkarı indi aşkar olunmuş koronavirusdur. Bu yeni virus və xəstəlik Çinin Vuxan şəhərində baş vermiş epidemik partlayışa qədər məlum deyildir, hansıkı 2019-cu ilin dekabır ayında qeydə alınmışdır. COVİD-19 yeni epidemyadır və artıq dünyanın bir çox ölkəsinə yayılmışdır.

3) რამდენი   ხანი   ჩერდება   კორონავირუსი   ზედაპირებზე?
– ყველაზე   მნიშვნელოვანი, რაც  ზედაპირზე  არსებული   კორონავისურის   შესახებ   უნდა   ვიცოდეთ   არის  ის, რომ  ვირუსი   ზედაპირიდან   მარტივად   იწმინდება   ჩვეულებრივი   საყოფაცხოვრებო    სადეზინფექციო   საშუალებებით. მსგავსი   საშუალებები   ვირუსს  კლავს. კვლევების  მიხედვით, COVID-19 შეიძლება 72 საათამადე   გადარჩეს   პლასტმასისა   და   უჟანგავი   ფოლადის   ზედაპირზე, სპილენძზე 4 საათიც   არჩერდება, ხოლო   მუყაოზე 24 საათზე   ნაკლები. როგორც   ყოველთვის, გაიწმინდეთ   ხელები   ალკოჰოლის    შემცველი    ხელის   საწმენდითან   და   იბანეთ   საპნით   და  წყლით. მოერიდეთ  თვალების, პირის, ცხვირის  შეხებსა.

Koronavirus səth üzərində nə müddət ərzində qala bilir ?

Səth üzərində olan koronavirus haqqında bilməli olduğmuz ən mühum məqam odurku, bu virus adi məişət dezinfeksya vasitələrilə asanlıqla təmizlənir. Buna bənzər dezinfeksya vasitələri virusu məhv edirlər.  Araşdırmalar nəticəsində məlum olubku, COVİD-19 plasmas və paslanmaz metal üzərində 72 saat, mis üzərində 4 saata qədər, karton üzərində isə 24 saatdan az qala bilir.Həmişə olduğu kimi, əllərinizi alkaqol tərkibli əl təmizləyiciləri ilə təmizləyin vəya sabunla yuyun. Gözlərnizə, ağıznıza və burnunuza toxunmaqdan çəkinin.

4) რა  კავშირია  კორონავირუსსა  და   ცხოველებს   შორის?
– COVID-19 ადამიანი დან ადამიანს  გადაეცემა.  ბევრი   ინფორმაციაა  უკვე   ცნობილი   კორონავირუსის   ოჯახში   შემავალი სხვა   ვირუსების   შესახებ   და   ვიცით, რომ   ამ  ტიპის   ვირუსების  უმრავლესობა  ცხოველებიდან  წარმოიშობა.

COVID-19 ვირუსი (რომელსაც  ასევე   უწოდებენ  SARS-CoV-2) ადამიანებში   ახალი  ვირუსია. COVID-19-ის  შესაძლო  ცხოველური  წყარო  ჯერ  კიდევ  არ არის   დადასტურებული, მაგრამ  კვლევა   მიმდინარეობს.

Koronavirus və heyvanlar arasında nə əlaqə var?

-COVİD-19 insandan insana keçir.  Artıq koronavirus ailəsinə daxil olan viruslar haqqında kifayət qədər infarmasya məlumdur və bilirkki, bu növ virusların əksəriyyəti heyvanlardan əmələ gəlir. COVİD-19 virusu (bu virusa həmdə SARS-CoV-2 də deyillər) insanlarda yeni virusdur. COVİD-19-un bir virus kimi yaranmasına səbəb ola biləcək heyvani mənbəyi hələlik təsdiq olunmayıb, lakin araşdırmalar davam edir.

5) რა   ქვეყნებში   გავრცელდა   კორონავირუსი? 
2020 წლის 14 მაისის   მონაცემებით, კორონავირუსი   მსოფლიო  მასშტაბით   გავრცელებულია 213 ქვეყანასა   და   ტერიტორიაზე, და 2 საერთაშორისო   კრუიზის  გემზე.

Koronavirus hansı ölkələrdə yayılıb ?

  • 2020-ci ilin 14 mayına olan göstəricilərə əsasən, koronavirus dünya üzrə 213 ölkədə və 2 kruiz gəmidə yayılıb.

6) რა შეზღუდვები   რჩება   ძალაში?

  •  შეზღუდული   რჩება   საერთაშორისო   სამგზავრო  საჰაერო, სახმელეთო   და   საზღვაო   მიმოსვლა (ჩარტერული   რეისები   ინიშნება   მხოლოდ  საქართველოს   მოქალაქეთა   დაბრუნების   მიზნით).
  • ტაქსით  გადაადგილებისას  მძღოლი  აღჭურვილი  უნდა  იყოს  პირბადით  და  დასაშვებია  მხოლოდ  2 მგზავრის  გადაყვანა, რომლებიც  უნდა  ისხდნენ   მძღოლის   უკან.
  • ძალაში  რჩება  სახმელეთო  გზით  საერთაშორისო   სატვირთო   გადაზიდვების  განმახორციელებელი, საქართველოს  მოქალაქეობის  მქონე   მძღოლების  თვითიზოლაციაში, თვითიზოლაციის  მიზნით  მოწყობილ  სივრცესა (ტირპარკსა) და  საკარანტინე  სივრცეში   მოთავსების  ვალდებულება. 
  •  სკოლებმა  და  უნივერსიტეტებმა  სასწავლო  პროცესი  უნდა  განაგრძონ  დისტანციური  სწავლების/კომუნიკაციის  სხვადასხვა  ფორმის  გამოყენებით.
  • ყველა  სახის  ტრენინგი, კონფერენცია  და  სემინარი  უნდა  ჩატარდეს  დისტანციური  ფორმით.
  • კულტურული  ღონისძიების  ჩატარება  დაშვებულია  მხოლოდ  დისტანციური  ფორმით.
  • შეზღუდული  რჩება  ყველა   ტიპის   მასობრივი   სპორტული  ღონისძიება, მათშორის, შეჯიბრი, სასწავლო-საწვრთნელი  პროცესი/შეკრება, როგორც  დახურულ, ასევე  ღია  სივრცეში, სპორტის  თემასთან  დაკავშირებული  ყველა  ტიპის  ტრენინგი, სემინარიან/დაკონფერენცია, გარდა  დისტანციური  ფორმისა.
  • იზღუდება 10-ზე  მეტი   ადამიანის  თავშეყრა, რომელიც  დაკავშირებულია  სოციალურ  ღონისძიებებთან (მაგ.: ქორწილი, ნებისმიერი  იუბილე, ქელეხი  დაა.შ.).
  • დახურულ  საჯარო   სივრცეში  ყველა  პირი  ვალდებულია, ატაროს  პირბადე.
  •  ეკონომიკური  საქმიანობები, გარდა   გამონაკლისებისა, უნდა  განხორციელდეს   დისტანციურად, რაც  გულისხმობს   სახლიდან  მუშაობას, ხოლო  კრიტიკულად   აუცილებელ   შემთხვევებში, ასევე  სამუშაო  ადგილიდან, თუმცა   ოფისში  არაუმეტეს 10 პირის  დაშვებით.
  • ყველა  ეკონომიკური   საქმიანობა  უნდა  განხორციელდეს, ობიექტის  სპეციფიკის  გათვალისწინებით, არანაკლებ 2 მეტრის  სოციალური  დისტანციის   დაცვითა   და  პირბადით, ჯანდაცვის   სამინისტროს  რეკომენდაციების  შესაბამისად.

Hansı məhdudiyyətlər qüvvədə qalır ?

  • Beynəlxalq sərnişin daşıma,  hava, quru və dəniz yolu ilə gediş gəliş (çarter reyslər yalnız gürcüstan vətəndaşlarının vətənə qaytması üçün təyin olunur).
  • Taksidən istifadə edərkən sürücü maskadan istifadə etməlidir və maşında cəmi iki nəfər ola bilər hansılarkı, sürücünün arxasında otura biərlər.
  • Quru yolu ilə beynəlxalq daşımalar həyata keçirən gürcüstan vətəndaşları  üçün öznü izolasyada, öznü izolasya məqsədi ilə qurulmuş məkanda (tırpark) və karantin məkanında olan öhdəliklər qüvvədə qalır.
  • Məktəblər və universitetlər  təsil prasesnə distant (uzaqdan) təsil vəya kamunikasya  aparmaq şərtilə davam edə bilərlər.
  • İstənilən cür treninq, konfrans və seminar distant keçrilməlidir.
  • Mədəni tədbirləri distant keçirməyə icazə verilir.
  • Istənilən cür kütləvi idman tədbirləri, yarışlar, təlim prasesi vəya yığıncaq, istər açıq istər də örtülü məkanda, idmanla əlaqəli istənilən treninq, seminar vəya konfrans(distant istisna olmaq şərti ilə) qadağandır.
  • 10 dan artıq insanın bir yerə yığılması, hansıkı sosial tədbirlə əlaqədardır (məsələnI:toy, istənilən yubley, ehsan süfrəsi açmaq və.s).
  • Qapalı ictimai müəssələrdə hər kəs maska taxmalıdır.
  • İqtisadi fəaliyyətlər, istisnalar olmaq şərti ilə, distant həyata keçrilməlidir, hansındakı evdən işləmək nəzərdə tutulur, çıxılmaz vəziyyət olduğu halda isə həmçinin iş yerində də işləmək olar, amma iş yerində 10 nəfərdən artıq adam olmaması şərti ilə.
  • Istənilən iqtisadi fəaliyyət obyektin özünə məxsus xsusiyyətini nəzərə almaqla həyata keçrilməlidir, 2 metrlik sosial distansyanı qorumaq və səhiyyə nazirliynin tövsiyyələrini nəzərə almaq şərti ilə.

7) რა ცვლილებები შევიდა ძალაში 1 ივნისს?

1 ივნისიდან გაიხსნა ყველა სახის მაღაზია, მათ შორის მოლები, ბაზრობები, ისევე როგორც ღია სივრცის მქონე საკვები პუნქტები: კაფე, ბარი, რესტორნები.

საკვებ პუნქტებში მაგიდებს შორის 2 მეტრამდე დისტანცია უნდა იყოს დაცული, ხოლო მაგიდასთან განთავსებულ მომხმარებლებს შორის უზრუნველყოფილი უნდა იყოს არანაკლებ 1-მეტრიანი დისტანცია.

მაგიდასთან არ შეიძლება 6 ადამიანზე მეტი ისხდეს. გამონაკლისის სახით კი, შესაძლებელია ოჯახის წევრებისა და 12 წლამდე მოზარდების ერთ მაგიდასთან განთავსება. თუ ვერ ხერხდება ორმეტრიანი უსაფრთხო დისტანციის დაცვა, შესაძლებელია დროებითი დამცავი ბარიერის გამოყენება.

კვების ობიექტებისთვის  რეკომენდაციები მოიცავს, წინასწარი დაჯავშნის სისტემის გამოყენებას და უნაღდო ანგარიშსწორებისთვის უპირატესობის მინიჭებას.ასევე, დასუფთავების გამკაცრებულ ზომებს საერთო სივრცეებში (საპირფარეშოები, დერეფნები, დარბაზები, ლიფტები და ა. შ.). კერძოდ, დასუფთავებისთვის უნდა დაწესდეს პერიოდული 2-საათიანი რეჟიმი.

ყველას, ვინც  მაღაზიასა  თუ სხვა ნებისმიერი დახურული ტიპის დაწესებულებაში შევა, უნდა  ეკეთოს  პირბადე  და  დაიცვას  სოციალური  დისტანცია.

კაფე-ბარებისა და  რესტორნების, ასევე  მაღაზიების  შესასვლელებში  მოქალაქეებს  დახვდებათ  დეზობარიერი  და  ობიექტის  მფლობელები  ორსაათში  ერთხელ  ჩაუტარებენ  სივრცეს  დეზინფექციას. ობიექტი  ვალდებულია, მომხმარებელს  და  პერსონალს  თერმოსკრინინგი  ჩაუტაროს.

1 iyundan hansı dəyşiklər qüvvəyə minir ?

1 iyundan istənilən cür mağazalar açılır həmçinin, mollar, bazarlar və açıq məkanlara malik olan yemək məntəqələri: kafe, bar, restoranlar.

Yemək məntəqələrində stollar arası 2 metrlik məsafə saxlanılmalıdır, lakin stol arxasında əyləşmiş istifadəçilər arasında 1 metr məsafə saxlamaq lazımdır. Stol arxasında 6 nəfərdən artıq insanın otrumasına icazə verilmir. İstisna olaraq, stol arxasında bir ailənin üzüvləri və 12 yaşına çatmamış az yaşlının oturmasına icazə verilir. Əgər 2 metrlik təhlükəsizlik məsafəsini saxlamaq alınmırsa, müvəqqəti olaraq qoruyucu baryerlərdən istifadə etmək olar.

Yemək obyektərinə tövsiyyə olunurku, əvvəlcədən sifariş sistemindən və nağdsız hesablaşma üsullarına üstünlük versinlər. Həmçinin, təmizliyə gücləndirilmiş şəkildə riayət etsinlər (tualetlər, dəhlizlər, zallar, liftər və.s.). Xüsusilə, təmizlik üçün 2 saatlıq rejim vaxtı təyin edilməlidir.

Kimsə mağazaya vəya başqa istənilən bir qapalı müssisəyə girərsə maska taxmalıdır və  sosial distansyanı saxlamalıdır.

Kafe-barların və restaranların həmçinin, mağazaların girəcəyində vətəndaşlara dezobaryerlər rast gələcək və obyekt sahibləri iki saatdan bir öz məkanlarını dezinfeksya etməlidirlər.

Obyektlər işçilərni və istifadəçiləri termoskrininq etməyə borcludurlar.

8) უნდა ვატარო თუ არა პირბადე?

კორონავირუსის გავრცელების საშიშროება კვლავ ძალიან აქტუალურია, ამიტომ დახურულ სივრცეში პირბადის ტარება აუცილებელია, ისევე როგორც ნებისმიერი თავშეყრის ადგილას.  როდესაც გარე სივრცეში არაერთ ადამიანთან გვიწევს ახლო კონტაქტი, მაშინ პირბადის ტარება ძალიან მნიშვნელოვანია და ადამიანის სოციალურ პასუხისმგებლობას წარმოადგენს.

Maska taxmalıyam ya yox ?

Koronavirusun yayılma təhlükəsi yenə də çox aktual oloaqraq qalır, ona görə də qapalı məkanda və istənilən yığıncaq yerlərində maskadan istifadə vacibdir. Bayırda bir neçə adamla yaxından ünsiyyətdə oluruqsa onda maskadan isdifadə çox vacibdir və hər bir insanın sosial məsuliyyətidir.

“The project is funded by the European Union within its Eastern Partnership Civil Society Facility”


Funded by the European Union